วันนี้ เราจะมาบอกเล่าเรื่องราว ของ ถ้วยแชมป์อีกหนึ่งรายการของฟุตบอล ยุโรป ที่ตอนนี้ กลายเป็น ตำนาน ของการแข่งขันฟุตบอล ยุโรป ไปเรียบร้อยแล้ว และผมเชื่อว่า หลายคน ยังคงจดจำชื่อรายการแข่งขันนี้ กับ ฟุตบอล คัพ วินเนอร์ส คัพ
ยูฟ่า คัพ วินเนอร์ส คัพ หรือในอีกชื่อว่า ยูโรเปี้ยน คัพ วินเนอร์ส คัพ เป็น ทัวร์นาเมนต์ ภายใต้แนวคิด การนำทีมแชมป์ ฟุตบอลถ้วย ของแต่ละประเทศ เข้ามาแข่งขัน เพื่อชิงแชมป์กัน โดยการแข่งขัน รายการนี้ เกิดขึ้นครั้งแรกในปี 1960
ฤดูกาล 1960-1961 กลายเป็นฤดูกาลแรก โดยใช้ชื่อว่า “Pan European Tournament” โดยในช่วงแรก ไม่ได้รับการยอมรับจาก ยูฟ่า ก่อนที่ในปีต่อมา จะได้รับการยอมรับ และกลายเป็นหนึ่งในการแข่งขันหลัก อย่างเป็นทางการ นับจากนั้น
โดยในการจัดการแข่งขันครั้งแรก ยังมีอุปสรรคอยู่พอสมควร เนื่องจากว่า ฟุตบอล ในหลายประเทศ ยุคนั้น ยังไม่มีการแข่งขัน ฟุตบอลถ้วย ในประเทศ เกิดขึ้น หรือหากมีการแข่งขัน ก็ไม่ได้รับความสนใจจาก สโมสรใหญ่ ในประเทศ ซึ่งในยุคนั้น มีเพียง สโมสรจาก อังกฤษ, สกอตแลนด์ รวมถึง เยอรมัน และ สเปน เท่านั้นที่จริงจังกับรายการนี้ และก็มีหลายสโมสร ปฏิเสธ ที่จะเข้าร่วมการแข่งขัน อย่างเช่น แอตเลติโก มาดริด จากสเปน หรือว่า อาแอส โมนาโก จากฝรั่งเศส
อย่างไรก็ตาม สโมสรแรก ที่คว้าแชมป์ รายการนี้ คือสโมสรจาก ประเทศ อิตาลี นั่นคือ “ม่วงมหากาฬ” ฟิออเรนติน่า เอาชนะ กลาสโกว์ เรนเจอร์ส จากสกอตแลนด์ ซึ่งการแข่งขัน คัพ วินเนอร์ส คัพ ในครั้งแรก เป็นครั้งเดียวเท่านั้น ที่รอบชิงชนะเลิศ มีการแข่งขันในแบบเหย้า-เยือน นอกจากนั้นจะเป็นการแข่งโดยใช้งานสนามกลาง ทั้งหมด
โดยรูปแบบการแข่งขัน คัพ วินเนอร์ส คัพ จะไม่มีการแบ่งกลุ่ม แต่จะใช้วิธีการ จับสลาก และแข่งขันกันแบบเหย้า-เยือน แพ้ตกรอบ จนกระทั่งถึงรอบรองชนะเลิศ ก่อนที่รอบชิงชนะเลิศ
แม้จะเป็น การแข่งขัน ที่ไม่มีการแข่งขันแล้วก็ตาม แต่ คัพ วินเนอร์ส คัพ ก็ได้รับการระบุว่าเป็น การแข่งขันแรก ที่มีการนำกฎ “ประตูทีมเยือน” หรือ อเวย์โกล์ เข้ามาใช้งานในวงการฟุตบอล เป็นรายการแข่งขันแรก โดยเริ่มใช้ในฤดูกาล 1965-1966 เป็นครั้งแรก
คัพ วินเนอร์ส คัพ ครั้งสุดท้าย เกิดขึ้นในฤดูกาล 1998-1999 และ “อินทรีฟ้าขาว” ลาซิโอ คือ สโมสรสุดท้าย ที่คว้าแชมป์รายการนี้ โดยเอาชนะ เรอัล มายอร์ก้า ในรอบชิงชนะเลิศ ซึ่งแข่งขันกันที่ สนาม วิลล่า พาร์ค ในประเทอังกฤษ สิ้นสุดรายการแข่งขัน สำหรับแชมป์ฟุตบอลถ้วย เอาไว้ที่ 39 ฤดูกาล เป็นการเริ่มต้นครั้งแรก และ ครั้งสุดท้าย ของการแข่งขัน ด้วยแชมป์จาก ประเทศอิตาลี อีกด้วย
โดยสาเหตุที่มีการ ยกเลิก คัพ วินเนอร์ส คัพ นั้นเกิดจาก การปรับเปลี่ยน รูปแบบรายการแข่งขัน ให้มีความไม่ซ้ำซ้อน และมีระบบมากขึ้น โดยการปรับ รูปแบบ เกิดขึ้นตั้งแต่การแข่งขัน ยูโรเปี้ยน คัพ มาเป็น ยูฟ่า แชมเปี้ยนส์ ลีก ตั้งแต่ปี 1992 โดย คัพ วินเนอร์ส คัพ ถูกนำไปรวมกับ ยูฟ่า คัพ (ยูโรป้า ลีก) ในปัจจุบัน และ ทำให้สุดท้ายแล้ว คัพ วินเนอร์ส คัพ จึงเหลือเพียง ตำนาน
ตลอด 39 ปี ของ คัพ วินเนอร์ คัพ มีทั้งหมด 32 สโมสร ที่คว้าแชมป์ รายการนี้ โดย “บาร์ซ่า” บาร์เซโลน่า แห่งสเปน คือราชา ของรายการนี้ เมื่อพวกเขาได้แชมป์ถึง 4 ครั้ง แต่ตัวแทนจากประเทศ อังกฤษ คือ ประเทศที่มีสโมสรได้แชมป์มากที่สุด รวมกันทั้งหมด 8 ครั้งด้วยกัน
สำหรับ “ถ้วยแชมป์” ได้รับการออกแบบ และ อนุมัติจาก ยูฟ่า โดย ฟิออเรนติน่า ซึ่งเป็นสโมสรแรก ที่ได้แชมป์รายการนี้ มีความพิเศษ เพราะ ถ้วยแชมป์ของพวกเขา มีการใช้งานเพียงครั้งเดียวเท่านั้น นับจากนั้น ถ้วยแชมป์ คัพ วินเนอร์ส คัพ มีการเปลี่ยนแปลง ดีไซน์ อีกหลายครั้ง แต่โดยมากจะเป็นการปรับรายละเอียดเล็กน้อยเท่านั้น โดยเฉพาะในส่วนของ ฐาน ซึ่งมีการใช้งานหลายวัสดุในส่วนของฐาน ซึ่งมักจะทำจากไม้
ทั้งนี้ในช่วงที่มีการแข่งขัน คัพ วินเนอร์ส คัพ อยู่ สโมสรที่คว้าแชมป์รายการนี้ จะต้องลงเล่น ยูโรเปี้ยน ซูเปอร์ คัพ ในฤดูกาลต่อมา ซึ่งจะพบกับ สโมสรที่ได้แชมป์ ยูโรเปี้ยน คัพ นั่นเอง โดยเริ่มจัดการแข่งขันเป็นครั้งแรกในปี 1972 ซึ่งหลังจาก คัพ วินเนอร์ส คัพ ยกเลิกการแข่งขัน ก็มีการมอบสิทธิ์นี้ ให้กับ แชมป์ ยูฟ่า คัพ (ยูโรป้า ลีก) แทน